Święta kalendarzowe – dni, o których warto pamiętać

Cenimy sobie nawyki, regularność, przewidywalność. Kościół od swego zarania doskonale zdaje sobie z tego sprawę, jest ekspertem w sprawach ludzkiej, upadłej natury. Kalendarz liturgiczny Kościoła odpowiada na te potrzeby, tak jak i sama liturgia, która jest rzeczywistością bosko-ludzką, a więc angażuje nie tylko nasz umysł i wolę, ale także i ciało. Warto dziś pamiętać o tradycyjnych sposobach celebrowania czasu liturgicznego, które uległy dziś zatarciu w świadomości większości katolików.

Do natury wiary (i jej praktykowania!) należy pokuta. Natura współpracuje z łaską, początkiem nadprzyrodzonego życia jest poznanie Zbawiciela i Jego Ewangelii oraz uznanie własnej grzeszności, własnego upadku, potrzeby wyzwolenia. Dlatego też Kościół zawsze pouczał misjonarzy, by ludzi dorosłych, pragnących przyjąć Chrzest, zachęcać do szczerego żalu za zło, którego dopuścili się w dotychczasowym życiu.

Adwent – okres oczekiwania

Wiemy, że okresem pokuty jest Wielki Post; pokutny charakter posiada także Adwen. Tak, Adwent, choć kojarzy nam się z radością nadchodzących Świąt Bożego Narodzenia, posiada charakter pokutny. Przeżywając Tajemnice Wcielenia, przygotowujemy się na przyjście Pana – w sensie podwójnym: rozważając rzeczy przeszłe, jak i wyczekując na przyjście Chrystusa w Chwale, Pana Czasu i wszelkiego stworzenia.

Okres zwany Adwentem nie jest wcale i nie powinien być postrzegany jako czas smutku. Jest wiele pieśni chwalebnych o bardzo optymistycznym zabarwieniu, które można śpiewać na okoliczność adwentowego oczekiwania. Podobnie sama tradycja rorat i lampionów może wprowadzić klimat uroczystego, pełnego ufności i spokoju, czasu przygotowania na narodziny Zbawiciela.

Wielki Post, czyli co?

Wiemy, że tradycyjnie dniem pokutnym jest piątek; dzień zbawczej śmierci Chrystusa. Tradycyjnie, takim dniem jest także środa, tak też była przez wieki obchodzona w wielu zakonach, choć nie tylko. W Kościele rzymskim, zgodnie ze starożytną tradycją, istnieją także kwartalne dni modlitwy i pokuty, tzw. suche dni. Przypadają one zawsze w środę, piątek i sobotę na początku każdej z czterech pór roku. Przeczytasz o tym także na stronie prowadzonej przez Stowarzyszenie Piotra Skargi.

I tak po I niedzieli wielkiego postu przypadają dni modlitw o ducha pokuty, po Zesłaniu Ducha Świętego – dni modlitw o powołania do służby w Kościele, po Święcie Podwyższenia Krzyża Świętego – dni modlitw za dzieci, młodzież i wychowawców, a po wspomnieniu św. Łucji – dni modlitw za rodziny. Wiemy, że to rzecz posiadająca bardzo długie tradycje, w pierwszych wiekach w Rzymie dni specjalnego postu przypadały w czerwcu, wrześniu i grudniu. Wiemy, że uważano to za tradycję apostolską, a czwarty okres pokuty i modlitwy był już znany za czasów papieża Gelazjusza (ok. 410-496). O czterech takich okresach pisał także św. Filastriusz (zm. przed 397 r.), biskup Brescii. W trakcie „suchych dni” tradycyjnie udzielano święceń kapłańskich.

Przedpoście – okres przygotowania do Wielkiego Postu

Kolejnym zapomnianym już zwyczajem jest celebrowanie przedpościa, a więc okresu mającego za cel przygotowanie do wielkiego postu. Nie wiążą się z tym konkretne święta kalendarzowe, niemniej jednak Przedpoście (Tempus Septuagesimæ) rozpoczyna się od Niedzieli siedemdziesiątnicy, a więc od niedzieli przypadającej na 70 dni przed Niedzielą Wielkanocną. Czemu służy ten czas? Przede wszystkim przygotowaniu, to niejako warunek owocnego postu. Powinniśmy w tym czasie przyglądnąć się samemu sobie, wrócić do zadania walki z wadą główną, która prowadzi nas do grzechu, przyjrzeć się naszej duchowej kondycji. W tym też czasie warto obmyśleć to, jak wyglądać będzie nasz czas Wielkiego Postu, w jaki sposób chcemy go przeżyć, jakie wyrzeczenia i ofiary chcemy złożyć Bogu. W przeszłości post traktowany był bardzo poważnie, dlatego też czas ten wykorzystywano do stopniowego przyzwyczajenia się do nadchodzących samoograniczeń.

Dni rogacyjne

Istnieje inny jeszcze, piękny zwyczaj, mianowicie: celebrowania dni rogacyjnych. Dni te przypadają na okres od poniedziałku do środy poprzedzającej Wniebowstąpienie. Tradycyjnie, celebrowano je poprzez procesje w trakcie których odmawiano litanię do Wszystkich Świętych, upraszając o wsparcie potrzebne dla ludu chrześcijańskiego. W tym czasie często zachowywano post, traktując tę praktykę jako konieczną podstawę modlitwy błagalnej.